Web Sitesi CMS Seçiminde Teknik Risk Analizi

Bir web sitesi için CMS seçimi; “özellik listesi” karşılaştırmasından ibaret değildir. Her CMS (WordPress, Drupal, Joomla, headless/SaaS, composable yığınlar) aslında farklı bir risk profili taşır: güvenlik, performans, ölçeklenebilirlik, entegrasyon, veri taşınabilirliği, erişilebilirlik, uyumluluk (KVKK/GDPR), işletim olgunluğu, ekip yetkinliği, tedarikçi bağımlılığı (vendor lock-in) ve toplam sahip olma maliyeti (TCO). Bu riskler yalnızca seçim anında değil; sürüm yükseltmelerinde, kampanya piklerinde, ekip değişimlerinde, mevzuat güncellemelerinde ve yeni kanal (mobil/app/kiosk) ihtiyaçlarında kendini gösterir.

1) Mimari Risk: Monolitik vs. Headless/Composable

Risk tanımı: Sunum katmanı ile içerik yönetiminin bağlanma biçimi uzun vadeli esneklik, performans ve ekip yapısını etkiler.
Erken uyarılar:

• Monolitikte çok kanallı (web, mobil, OTT) yayılım zorlanıyor.

• Headless’ta aşırı mikro hizmet (sprawl) ve bağımlılık karmaşası.
  Azaltım:

• Decision record (ADR) yazın: Neden seçtiniz, hangi varsayımlarla?

• Headless ise API sözleşmeleri, GraphQL/REST şemaları, rate limit/timeout standartlarını erken koyun.

• Monolitik ise theme/child theme/override disiplini ve şablon tekilleştirme ile sürdürülebilirliği artırın.
  Checklist: Kanal sayısı, içerik modelinin kanal-agnostikliği, API stratejisi, görsel/medya boru hattı, cache/CDN planı.

---

2) Güvenlik Riski: Saldırı Yüzeyi, Güncelleme Döngüsü ve Sertleştirme

Risk tanımı: Popüler CMS’ler saldırganlar için cazip hedeflerdir; SaaS çözümlerinde yanlış konfigürasyonlar ve token sızıntıları başka bir yüzey oluşturur.
Erken uyarılar:

• Eklentilerin/uzantıların 6+ aydır güncellenmemesi.

• Zayıf parola/2FA yokluğu, wp-login.php//administrator gibi giriş uçlarının brute-force’a açık olması.
  Azaltım:

• WAF + rate limiting, 2FA/SSO, en az ayrıcalık (PoLP).

• Güvenlik başlıkları (CSP, HSTS, X-Content-Type-Options, Referrer-Policy).

• Düzenli zafiyet taraması, dosya bütünlük kontrolü, güncelleme runbook’u.
  Checklist: Çekirdek/eklenti/tema sürümleri, CVE takibi, backup/restore tatbikatı, incident runbook.

---

3) Performans Riski: Core Web Vitals ve Ölçüm Boşluğu

Risk tanımı: LCP/INP/CLS değerlerinin düşük yönetimi, SEO ve dönüşümü olumsuz etkiler.
Erken uyarılar:

• Ağır şablon/JS paketleri, görsel optimizasyon eksikliği, CDN stratejisinin olmaması.

• Üretimde RUM (gerçek kullanıcı) verisi toplanmıyor.
  Azaltım:

• Katmanlı cache (objekt/sayfa/edge), görsel boru hattı (WebP/AVIF, srcset/sizes), kritik CSS, preload.

• Sentetik test (Lighthouse/WebPageTest) + RUM (web-vitals) kombinasyonu, CI’da kapı değerleri (gates).
  Checklist: LCP<2.5s, INP<200ms, CLS<0.1; CDN hit oranı, TTFB hedefleri, coğrafi dağılım panosu.

---

4) Ölçeklenebilirlik Riski: Pik Trafik ve Kapasite Planlama

Risk tanımı: Kampanya/medya trafiğinde origin boğulur, DB kilitleri/queue şişmeleri oluşur.
Erken uyarılar:

• CDN edge hit < %85, PHP-FPM kuyruk artışı, DB replikasyon gecikmesi.
  Azaltım:

• Edge cache, stale-while-revalidate, read replica, rate limit.

• Yük testi (k6/JMeter) senaryoları: sıcak/soğuk cache, kişiselleştirilmiş sayfalar.
  Checklist: P95/P99 hedefleri, auto-scale politikaları, circuit breaker’lar, kapasite alarm eşikleri.

---

5) Entegrasyon Riski: API’ler, Ödeme, Arama, Kimlik

Risk tanımı: Ödeme geçidi, arama (Solr/ES), kimlik (OIDC/SAML), DAM, PIM gibi harici hizmetler tek noktadan çökme yaratabilir.
Erken uyarılar:

• SLA tanımsız, timeout/retry yok, backoff uygulanmıyor.
  Azaltım:

• Timeout + exponential backoff + circuit breaker; fallback (degrade gracefully).

• Webhook’lar için replay ve imza doğrulama.
  Checklist: Her entegrasyon için SLA, log korelasyonu, health-check ve alarmlar.

---

6) Veri Taşınabilirliği ve Kilitlenme (Vendor Lock-in) Riski

Risk tanımı: SaaS/Headless’ta içerik ve medya çıkış (export) yolları sınırlı olabilir.
Erken uyarılar:

• Kapalı formatlar, API kota kısıtları, terms’ta veri çıkışının net olmaması.
  Azaltım:

• Sözleşmeye veri ihracı, zaman/format taahhüdü, maliyetsiz/sabit maliyetli çıkış maddeleri koyun.

• İçerik modelini açık şemalarla tasarlayın (JSON/CSV), URL kanonik mirası için yönlendirme haritası planlayın.
  Checklist: Export formatları, hız/süre garantisi, URL/SEO mirasına ilişkin exit plan.

---

7) İçerik Modeli ve Şema Riski

Risk tanımı: Yanlış modelleme; tekrar eden alanlar, zayıf taksonomi ve ölçeksiz ilişkiler uzun vadede kilitlenme yaratır.
Erken uyarılar:

• Editörlerin “boş/yanlış alan” doldurması, şablon karmaşası.
  Azaltım:

• Parçacık (component) tabanlı model, zorunlu/validasyonlu alanlar, önizleme.

• Blok/pattern kütüphanesi ile standartlaşma.
  Checklist: İçerik türleri, alan şablonları, taksonomi stratejisi, revizyon/versiyonlama.

---

8) Erişilebilirlik (WCAG) Riski

Risk tanımı: Erişilebilirlik ihlalleri hukuki ve ticari risk doğurur.
Erken uyarılar:

• Tek H1 olmaması, kontrast yetersizliği, klavye ile gezilemeyen içerik.
  Azaltım:

• Şablonda semantik HTML, ARIA uyumu; otomatik tarama (axe) ve manuel test.
  Checklist: WCAG 2.1 AA hedefleri, odak görünürlüğü, form hataları, medya altyazıları.

---

9) Uyumluluk ve Gizlilik (KVKK/GDPR/CCPA) Riski

Risk tanımı: Çerez/onay yönetimi, veri saklama politikaları, veri işleme kayıtları eksik olabilir.
Erken uyarılar:

• Üçüncü taraf script’ler onay olmadan yükleniyor, consent kayıtları tutulmuyor.
  Azaltım:

• CMP entegrasyonu, script koşullandırma, veri saklama ve silme hakları için akış.
  Checklist: Veri işleme envanteri, DPA/SCC sözleşmeleri, IP anonimleştirme, log saklama.

---

10) Güncelleme ve Sürüm Yaşam Döngüsü Riski

Risk tanımı: Çekirdek/eklenti/tema/PHP/DB sürümleri uyumsuz; EOL’a yaklaşan parçalar.
Erken uyarılar:

• 6+ ay güncelleme yok, breaking change notları izlenmiyor.
  Azaltım:

• Staging → canary → prod akışı; rollback planı; 3–2–1 yedek.
  Checklist: Sürüm matrisi, EOL takvimi, changelog izleme, otomatik testler.

---

11) Operasyon ve Gözlemlenebilirlik Riski

Risk tanımı: Log/metric/trace toplanmıyor; olay (incident) yönetimi yok.
Erken uyarılar:

• Sorunları kullanıcılar haber veriyor; alerts yok.
  Azaltım:

• Merkezi log (JSON), Prometheus/Grafana metrik panoları, OpenTelemetry izler.

• On-call ve RCA disiplini.
  Checklist: Golden signals, CWV panoları, alarm eşikleri, runbook’lar.

---

12) Yedekleme ve Felaket Kurtarma (DR) Riski

Risk tanımı: Yedek var ama restore hiç denenmemiş; RPO/RTO belirsiz.
Erken uyarılar:

• Yedekleme büyüklüğü artıyor, hash/checksum doğrulaması yok.
  Azaltım:

• 3–2–1, immutable storage, staging restore tatbikatı; DR (soğuk/ılık/sıcak).
  Checklist: RPO/RTO hedefleri, geri dönüş süresi, DNS/TLS/DAM/arama/SMTP gibi çevre bileşenleri.

---

13) SEO ve URL Mimarisi Riski

Risk tanımı: Canonical/hreflang/sitemap/robots hataları, parametreli URL kaosu.
Erken uyarılar:

• SERP’te yinelenme, indeks şişmesi, 404/301 haritasız taşımalar.
  Azaltım:

• Canonical politikası, hreflang eşlemeleri, parametre normalizasyonu, XML index sitemap’ler.
  Checklist: Taşıma planı (1:1 yönlendirme), kanonik miras, “zayıf sayfa → noindex” stratejisi.

---

14) Çok Dilli/Çoklu Site Riski

Risk tanımı: Dil sürümleri ve çoklu marka/ülke siteleri arasında uyumsuz iş akışları.
Erken uyarılar:

• Hreflang kopuk, çeviri yaşam döngüsü manuel ve hataya açık.
  Azaltım:

• Dil bağlantıları zorunluluğu, çeviri iş akışı (workflow) ve “içerik paylaşım” politikası.
  Checklist: Dil kodları, URL stratejisi (subdomain/path), ülke-para-tarih biçimleri.

---

15) İnsan ve Yetkinlik Riski

Risk tanımı: Ekipte CMS/altyapı bilgisi sınırlı; anahtar kişiye bağımlılık.
Erken uyarılar:

• “Bunu tek kişi biliyor”, onboarding belgesi yok.
  Azaltım:

• Eğitim programı, runbook ve KBA (knowledge base) dokümantasyonu, kod inceleme/çapraz eğitim.
  Checklist: Onboarding paketi, eğitim takvimi, pairing ritüeli, PR şablonları.

---

16) Test ve Kalite Güvencesi Riski

Risk tanımı: UI/entegrasyon testleri yok; dağıtım sonrası sürprizler.
Erken uyarılar:

• CI yalnızca “lint” çalıştırıyor, smoke/e2e yok.
  Azaltım:

• Lighthouse bütçeleri, Playwright/Cypress e2e, görsel regresyon (Percy/Loki).
  Checklist: Kritik akış testleri (login, arama, form, ödeme), gate değerleri, raporlar.

---

17) Maliyet ve Ticari Sürdürülebilirlik Riski (TCO/ROI)

Risk tanımı: Lisans + altyapı + iş gücü maliyeti öngörülenden yüksek; SaaS fiyat değişimi.
Erken uyarılar:

• Bant genişliği/foto işleme faturasının sıçraması, “koltuk” bazlı fiyat artışları.
  Azaltım:

• Maliyet panosu (cost observability), CDN/medya optimizasyonu, sözleşmede fiyat artış tavanı.
  Checklist: TCO kalemleri, SLA cezaları, true-up riskleri, exit maliyeti.

---

18) Yol Haritası ve EOL Riski

Risk tanımı: CMS çekirdeği/uzantı EOL’a yaklaşıyor; uyum planı yok.
Erken uyarılar:

• Yol haritası belirsiz, bakım bırakılmış eklentiler.
  Azaltım:

• Alternatif değerlendirme, POC ve geçiş bütçesi; modüler tasarım.
  Checklist: EOL takvimi, göç (migration) planı, URL/SEO mirası.

---

19) Değişiklik Yönetimi ve Onay (CAB) Riski

Risk tanımı: Keyfi değişiklikler prod’a gidiyor; izlenebilirlik yok.
Erken uyarılar:

• “Kim, neyi, ne zaman değiştirdi?” bilinmiyor.
  Azaltım:

• Değişiklik kurulu (CAB), Go/No-Go kontrol listesi, changelog’lar.
  Checklist: Onay akışları, geri dönüş planı, sorumluluk matrisi (RACI).

---

20) İçerik Göçü ve Tarihsel Veri Riski

Risk tanımı: Eski sistemden URL/medya/sürüm/müellif ilişkileri kayboluyor.
Erken uyarılar:

• “Eski sayfalar 404”, eksik görseller, bozuk ilişkiler.
  Azaltım:

• Deneme göçleri, 1:1 yönlendirme haritası, otomatik medya re-işleme, kalite kontrol.
  Checklist: Mapping dokümanları, doğrulama script’leri, paydaş onayı.

---

21) Hukuki/Telif ve İçerik Lisansı Riski

Risk tanımı: Stok görsel lisansları, kullanıcı verileri, çerez kayıtları; DAM entegrasyonu eksik.
Erken uyarılar:

• Görsellerde telif ibaresi yok, log saklama süresi belirsiz.
  Azaltım:

• DAM ile lisans meta’ları, telif otomatik denetimi; log retention ve anonimleştirme politikaları.
  Checklist: Telif sözleşmeleri, lisans izleme, medya yaşam döngüsü.

---

22) Case Study A: Monolitikten Headless’a Geçen Yayıncı

Durum: Monolitik CMS ile web’de başarılı, mobil uygulama için hızlı API lazım.
Riskler: API olgunluğu, arama/CDN/kimlik entegrasyonları, ekip yetkinliği.
Azaltım: 8 haftalık POC → read-only API ile başla, GraphQL şema sabitle, CDN edge cache kur, RUM topla.
Sonuç: Mobil LCP %30 iyileşti; ancak kompozisyon karmaşıklığı için platform lead rolü eklendi.

---

23) Case Study B: Çok Dilli Kurumsal Portal

Durum: 12 ülke, 4 dil; SEO görünürlüğü dalgalı.
Riskler: Hreflang, URL stratejisi, çeviri iş akışı, bölgesel CDN/edge.
Azaltım: Dil bağlantıları, kanonik politikası, çeviri akışı, edge-country routing.
Sonuç: Yinelenme azaldı, CTR arttı; bakım süreçleri CAB ile disipline edildi.

---

24) Risk Isı Haritası ve Ağırlıklı Karar Matrisi (Uygulama)

Adım 1 — İhtimal × Etki: Her risk için 1–5 arası İhtimal ve Etki verin; Skor = İ × E.
Adım 2 — Ağırlıklandırma: Projenize göre kategorilere ağırlık atayın (örn. Güvenlik 25%, Performans 20%, Entegrasyon 15%…).
Adım 3 — Skor Kartı: Her CMS alternatifi için kategori puanları × ağırlık.
Adım 4 — Mitigation Maliyeti: Yüksek skorlu riskler için yıllık azaltım maliyeti ekleyin (SLA, WAF, CDN, eğitim, test).
Çıktı: Görsel ısı haritası (kırmızı/amber/yeşil), yönetim özeti ve seçim gerekçesi.

---

25) Risk Sözleşmeleri, SLA ve Exit Plan

SaaS/Headless için kritik maddeler:

• SLA: Uptime, support response, ceza maddeleri.

• Fiyat artış sınırı ve kur koruması.

• Veri çıkışı (format/süre/ücret).

• Denetim hakkı, pen test paylaşımı.

• Exit plan: URL/SEO mirası, CDN/edge kuralları, DNS/TLS geçiş adımları.

---

Sonuç: Riskleri Görünür Kılanlar, Kararlarını Savunabilir

CMS seçimi; bir “özellik listesi” yarışı değil, risklerin sistematik yönetimidir. Bu yazıda ele aldığımız 25 başlık—mimari, güvenlik, performans, ölçek, entegrasyon, veri taşınabilirliği, içerik modeli, erişilebilirlik, gizlilik/uyum, sürüm yaşam döngüsü, operasyon/gözlem, yedek/DR, SEO/URL, çok dilli/çoklu site, insan ve yetkinlik, test/CI, TCO/ROI, EOL, değişiklik yönetimi, içerik göçü, telif, vaka çalışmaları, karar matrisleri ve sözleşmesel güvenceler—sizi “hangi CMS?” sorusundan “hangi riskleri, nasıl ve ne maliyetle yönetiyoruz?” sorusuna taşır.

Güçlü bir risk analizi üç şeye dayanır:

1. Ölçülebilir hedefler (SLO’lar, CWV, uptime, RPO/RTO),

2. Gözlemlenebilirlik ve otomasyon (log/metric/trace, CI/CD, test kapıları, alarm/runbook),

3. Sözleşmesel ve operasyonel güvenceler (SLA, veri ihracı, exit plan, eğitim ve süreç disiplini).

Doğru CMS, “en çok özelliği olan” değil; bağlamınıza uygun riskleri en düşük toplam maliyetle yönetmenize izin veren çözümdür. Bu bakış açısını benimsediğinizde, seçiminizi kanıtlarla savunur, ekip ve yönetimle ortak bir dil kurar, yarın gelecek değişimleri kriz değil iterasyon fırsatı olarak karşılayabilirsiniz. Unutmayın: Kötü bir sürpriz, “bilinmeyen bir risk” değil; görünür kılınmamış bir risktir.

Bill Gates Web: Profesyonel Çözümler Sunan Güvenilir Partneriniz

Bill Gates Web, dijital dünyada varlık gösteren herkes için kapsamlı çözümler sunan öncü bir platformdur. Web tasarım, yazılım geliştirme, uygulama ve programlama gibi birçok alanda uzmanlaşmış olan ekibimiz, sizin işinizi büyütmeniz için gereken her şeyi sunmak için burada. Sektördeki en son teknolojilere hakim olan ekibimiz, projenizin başarılı bir şekilde hayata geçirilmesini sağlamak için elinden gelenin en iyisini yapar.

Dijital Varlığınızı Güçlendirecek Profesyonel Dokunuşlar

Bill Gates Web olarak, işinizi bir adım öteye taşıyacak benzersiz çözümler sunuyoruz. İhtiyaçlarınıza özel olarak tasarlanmış web siteleri, kullanıcı dostu arayüzler, özelleştirilmiş yazılımlar ve mobil uygulamalarla dijital varlığınızı güçlendiriyoruz. Ayrıca, itibar danışmanlığı hizmetimizle markanızın çevrimiçi itibarını korumak ve geliştirmek için size rehberlik ediyoruz.

İlerlemenin Anahtarını Bugün Yakalayın

Siz de işinizi dijital dünyada büyütmek ve ilerlemek istiyorsanız, Bill Gates Web sizin için doğru adres. Profesyonel ekibimizle çalışarak, rekabetin önüne geçecek çözümlerle tanışabilir, başarıya giden yolda adımlarınızı sağlam atabilirsiniz. Hemen bizimle iletişime geçin ve dijital dünyadaki potansiyelinizi keşfedin!