Drupal Web Sitesinde Teknik Performans İzleme
Drupal; esnek içerik tipleri, alanlar, taksonomi ve güçlü izin sistemiyle kurumsal düzeyde tercih edilen bir CMS’dir. Ancak Drupal’la gerçekten hızlı bir deneyim sunmak, yalnızca birkaç önbellek eklentisi kurmakla elde edilmez. Performans; ölçmek, gözlemlemek, alarm üretmek, kök neden (root cause) analizi yapmak ve tekrar edilebilir iyileştirme döngüleri oluşturmakla kalıcı hâle gelir. Başka bir deyişle, hız bir özellik değil; süreçtir.
1) İzleme Stratejisinin Temelleri: Neyi, Neden, Nasıl Ölçüyoruz?
Hedef: Kullanıcı deneyimine doğrudan etki eden ölçütleri sistematik olarak takip etmek.
-
İş hedefleri → teknik metrikler: Dönüşüm, etkileşim, SEO görünürlüğü gibi hedefleri LCP/INP/CLS, TTFB, hatalı istek oranı, uptime ve cache isabeti ile ilişkilendirin.
-
Katman yaklaşımı: Kullanıcı (RUM) → Uygulama (Drupal) → Sunucu (PHP-FPM, Nginx/Apache) → Veritabanı (MySQL/PostgreSQL) → Depolama → Ağ → CDN/Edge.
-
Gözlemlenebilirlik üçlüsü: Log (ne oldu?), Metrik (ne kadar oldu?), İz (Trace) (nasıl oldu?).
-
SLO/SLA: Hizmet düzeyi hedefleri (SLO) koyun; açıkça ihlal eşiği ve hata bütçesi tanımlayın.
Uygulama: “Her coğrafyada LCP < 2.5s, INP < 200ms, uptime ≥ %99.9” SLO’ları belirlenir; ihlal durumunda otomatik alarm + olay bileti açılır.
2) “Golden Signals” ve Drupal’a Uygulaması
Dört altın sinyal: gecikme (latency), trafik (traffic), hata (errors), doygunluk (saturation).
-
Gecikme: PHP-FPM istek süresi, Nginx upstream latency, DB sorgu süreleri, uygulama iç render süresi.
-
Trafik: RPS (Requests Per Second), eşzamanlı kullanıcılar, CDN’den edge hit sayıları.
-
Hatalar: 5xx/4xx oranı, PHP error logları, Drupal
watchdogolayları. -
Doygunluk: CPU, bellek, disk IO, bağlantı havuzu, DB kilitleri.
Kontrol listesi: Her sinyal için target/alert eşikleri ve panolar (Grafana/Kibana) oluşturun.
3) Core Web Vitals (CWV) ve Gerçek Kullanıcı Ölçümü (RUM)
Neden? Google sıralaması, kullanıcı memnuniyeti ve dönüşüm üzerinde doğrudan etkili.
-
LCP: Hero görsel/başlık render süresi;
preload, kritik CSS, resim optimizasyonu ile iyileştirilir. -
INP: Kullanıcı etkileşim gecikmesi; büyük JS paketlerinin bölünmesi, event işleyicilerinin optimize edilmesi.
-
CLS: Düzen kayması; boyut öznitelikleri, aspect-ratio, yer tutucu kullanımı.
-
RUM: Gerçek tarayıcılardan toplanan metrikler (örn. Boomerang, web-vitals, 3P RUM); segmentler: cihaz, ülke, ağ tipi.
Vaka: Mobilde LCP’nin 3.4s olduğu görüldü. Hero görsel preload, srcset/sizes yeniden düzenleme ve kritik CSS ile 2.1s’e düştü; dönüşüm %7 arttı.
4) Sentetik Testler: Lighthouse, WebPageTest ve CI Entegrasyonu
Amaç: Değişikliklerin performansı bozup bozmadığını önceden görmek.
-
Senaryolar: Ana sayfa, kategori listesi, tek içerik, arama ve form gönderimi.
-
Tekrarlanabilir ölçüm: Soğuk ve sıcak cache koşulları; farklı coğrafyadan test.
-
CI’da kapı (gate): LCP/INP/CLS eşiği aşılırsa dağıtım bloklansın; rapor PR’a eklenir.
Uygulama: Her PR’da Lighthouse skoru karşılaştırması; -5 puan düşüşte otomatik uyarı.
5) Sunucu Tarafı Metrikleri: Nginx/Apache ve PHP-FPM
Nginx/Apache: İstek sayısı, 2xx/3xx/4xx/5xx dağılımı, upstream gecikmesi, açık bağlantı sayısı.
PHP-FPM: Havuz başına süreç sayısı, kuyruk uzunluğu, yavaş istek günlükleri, max_children doyumu.
Aksiyon: pm ayarı (static/dynamic/ondemand), max_requests döngüsü, request_terminate_timeout ile asılı (hung) süreçleri engelleyin.
Vaka: Yoğun saatlerde php-fpm kuyruğu uzuyordu; pm.dynamic → pm.ondemand, max_children ayarı ve opcache optimizasyonu ile gecikme %25 azaldı.
6) Veritabanı İzleme: MySQL/PostgreSQL ve Drupal Özgü Paternlere Dikkat
-
Temel metrikler: Sorgu/saniye, yavaş sorgu sayısı, kilitlenme (lock), buffer pool hit ratio, replikasyon gecikmesi.
-
Drupal paterni:
node,node_field_data,cache_*,watchdog,queue,sessionstabloları;field_*parçalanması. -
İyileştirme: İndeksler, sorgu planı analizi, tekrarlı meta sorgularına cache, gereksiz revizyon temizliği.
Uygulama: Kategori listesinde LIKE içeren ağır sorgu tespit edildi; uygun indeks + sayfa cache ile TTFB %30 iyileşti.
7) Drupal İç Gözleri: Render Pipeline, Cache Bin’ler ve Hook Zamanlaması
-
Cache katmanları: Page cache, Dynamic Page Cache, Render Cache, Entity/Route cache, Twig cache.
-
Cache bin izleme:
cache_render,cache_page,cache_datahit/miss oranları. -
Hook zamanlama:
hook_init,hook_entity_view,hook_form_altergibi kancaların maliyeti; XHProf/Xdebug profilinde fonksiyon sıcak noktaları.
Kontrol listesi: Cache anahtarları (cache keys), bağlamlar (contexts) ve etiketler (tags) doğru mu? Yanlış etiketleme, gereksiz invalidasyona yol açar.
8) Profilleme Araçları: Webprofiler, XHProf/Xdebug ve Blackfire
-
Webprofiler: İstek başına zaman çizelgesi, sorgu sayıları, Twig render süreleri.
-
XHProf/Xdebug: Fonksiyon bazlı CPU/zaman grafikleri; sıcak noktaları saptama.
-
Blackfire/New Relic APM: Üretimde düşük yükle detaylı iz; dağıtım öncesi/sırası karşılaştırmalar.
Vaka: Menü ağacı oluşturucu fonksiyonun O(N²) çalıştığı görüldü; sonuçları cache’leyip karmaşıklığı düşürerek INP iyileştirildi.
9) Loglama Disiplini: Watchdog, Syslog ve Yapılandırılmış Loglar
-
Drupal watchdog: Kanallar (php, cron, user, security); kritik hatalarda alarm.
-
Syslog/JSON: RFC5424 biçimi, korelasyon ID (trace_id) ile çoklu hizmet eşleştirmesi.
-
Log rotasyonu: Disk dolması → performans sorunlarına sebep olabilir; günlük boyutu ve saklama politikası belirleyin.
Uygulama: 500 hatalarında otomatik olay bileti ve sorumlu kişiye bildirim; RCA (root cause analysis) şablonu zorunlu.
10) Metrik Toplama ve Panolar: Prometheus, Grafana, ELK/OpenSearch
-
Exporter’lar: Nginx/Apache, PHP-FPM, MySQL, node exporter; Drupal özel metrikleri için custom endpoint.
-
Panolar: Golden signals, CWV, cache hit ratio, DB gecikme, cron/queue durumu, CDN edge hit.
-
Uyarılar: Threshold ve anomali tabanlı alarmlar; iş saati dışı on-call.
Vaka: Anomali tespiti, belirli saatlerde dalgalanan DB gecikmesini yakaladı; yedekleme penceresi ile çakışma giderildi.
11) İz (Tracing) ve OpenTelemetry: Uçtan Uca Akış Görünürlüğü
-
Dağıtık izleme: Reverse proxy → PHP uygulama → DB/Redis → harici API zincirini tek izde görmek.
-
OpenTelemetry SDK: PHP ajanı ile span’ler; yavaş adımlar görselleştirilir.
-
Kullanım: Checkout akışında “en yavaş 5 span” raporu; hata oranı ile korelasyon.
Uygulama: Ödeme doğrulaması API’si ~1.8s gecikme yaratıyordu; timeout + retry + circuit breaker ile kullanıcı akışı hızlandı.
12) Önbellekleme ve Invalidation: Dinamik Sayfada Hız Nasıl Korunur?
-
Page vs Dynamic Page Cache: Giriş yapmamış kullanıcılar → page cache; oturumlu kullanıcılar → dynamic page cache.
-
Render cache: Bileşen bazında; varyasyon (contexts) doğru seçilmezse cache kaçırılır.
-
CDN: Edge TTL’leri, varyantlar, cache key normalization.
-
Invalidation: İçerik güncellemede yalnız ilgili etiketlerin (tags) temizlenmesi.
Vaka: Haber portalında tek bir içerik güncellemesi tüm sayfaları purge ediyordu; cache tags doğru ayarlanınca edge hit oranı %75→%92.
13) Queue ve Cron Performansı: Arka Plan İşleri Gözden Kaçmasın
-
Cron: Sistem cron tercih edin; Drupal cron’u trafikle tetiklemeyin.
-
Queue: Büyük içe aktarımlar, medya işleme, bildirimler; batch boyutu, deneme (retry), zaman aşımı (timeout) izlenmelidir.
-
Görünürlük: “Bekleyen iş” grafiği ve ortalama tamamlama süreleri; iş birikimi alarmı.
Uygulama: Cron sırasında yedekleme çalışıyor, DB kilitleniyordu; bakım penceresi ve cron zamanlaması ayrılarak hızlandı.
14) Arama Katmanı: Solr/Elasticsearch Sağlığı ve Gecikmeleri
-
Metrikler: Sorgu gecikmesi, indeksleme kuyruğu, heap/bellek kullanımı, GC duraklamaları.
-
İndeks stratejisi: Incremental reindex; büyük reindekslerde okuma kopyası ile çift geçiş.
-
Fallback: Arama down ise basit Drupal aramasıyla degrade gracefully.
Vaka: Kampanya sırasında arama 429 döndürüyordu; rate limit ve önbelleklenmiş popüler sorgular ile stabil hale getirildi.
15) Medya ve Statik Varlık Teslimi: Boyut, Format ve Dağıtım
-
WebP/AVIF dönüşümü,
srcset/sizes,loading="lazy",decoding="async". -
CDN optimizasyonu: Bölgesel replikasyon, görsel işleme edge’de, cache-key’de parametre normalizasyonu.
-
CLS önleme:
width/heightöznitelikleri ve CSS oran kasası.
Uygulama: Görsel ağırlıklı sayfalarda ortalama boyut %40 azaldı; LCP 900 ms iyileşti.
16) CDN/Edge Metrikleri: Origin’i Boğmadan Hız
-
Edge hit ratio, origin fetch oranı, TTFB (edge), coğrafi dağılım.
-
Kurallar: Dinamik vs statik ayrımı; kişiselleştirilmiş içerikte
cache-bypassstratejisi; stale-while-revalidate. -
Alarm: Edge hit düşüşü → origin aşırı yükü; otomatik sağlık denetimi.
Vaka: Yanlış varyant anahtarı yüzünden hit oranı %50’ye düştü; varyant onarımından sonra %90’a çıktı.
17) Yük Testi ve Kapasite Planlama: “Ne Kadar Trafiği Kaldırıyoruz?”
-
Araçlar: k6, JMeter, Locust; gerçekçi senaryolar (okuma/yazma karışımı).
-
Profiller: Soğuk/sıcak cache, CDN ile/olmadan, mobil/masaüstü dağılımı.
-
Hedef: Başarılı istek oranı ≥ %99, P95 yanıt süresi sınırları, hata oranı ≤ %1.
Uygulama: Lansman öncesi testte max_children yetersizliği keşfedildi; ayar ve autoscale ile pik trafik başarıyla karşılandı.
18) Olay (Incident) Yönetimi ve SLO İhlalleri
-
Tetik: SLO ihlali → olay bileti → rol ve sorumlular.
-
Runbook: İlk 5 dakika: (1) Alarm doğrulama, (2) Cache/CDN bypass kontrol, (3) Son dağıtım diff, (4) Geri dönüş (rollback).
-
RCA: Kök neden, etkilenim kapsamı, düzeltici/önleyici faaliyet (CAPA).
Vaka: Dağıtım sonrası CLS arttı; şablon değişikliğinde width/height kalkmıştı. Rollback + hotfix ile P95 CLS < 0.1’e döndü.
19) İyileştirme Oyun Kitabı (Playbook): Hız Sorunlarına Hızlı Çözümler
-
Yavaş sayfa: Query profili → Cache stratejisi → Blok render analizi → Görsel optimizasyon.
-
Yüksek TTFB: PHP-FPM kuyruğu, DB kilitleri, harici API yavaşlığı; timeout ve circuit breaker.
-
Yüksek INP: Büyük JS paketleri; kod bölme (code-splitting), idle-until-urgent etkileşim.
-
Yüksek CLS: Boyut öznitelikleri, font ön-yükleme, reklam/third-party yer tutucuları.
Kontrol listesi: Her soruna karşı 3 hızlı ve 3 kalıcı çözüm maddesi içeren şablon.
20) Vaka Çalışması 1: İçerik Ağır Kurumsal Portal
Sorun: Akşam 20:00-23:00 arası P95 LCP kötüleşiyor.
Analiz: Cron yedeklemeyle çakışıyor; CDN edge purge’leri gereğinden geniş.
Çözüm: Yedekleme penceresi değişti; cache tags ile hedefli invalidation; edge hit %88→%94.
21) Vaka Çalışması 2: Video Odaklı Yayın
Sorun: INP yüksek, mobilde etkileşim gecikiyor.
Analiz: Üçüncü taraf oynatıcı senkron blokluyor; DOMContentLoaded sonrası ağır init.
Çözüm: IntersectionObserver ile lazy init, JS bölme; INP P75 310ms → 160ms.
22) KPI Panosu Tasarımı: “Bir Bakışta Sağlık”
Bölümler:
-
Kullanıcı deneyimi: LCP/INP/CLS (RUM + sentetik), hata oranı.
-
Uygulama: Cache hit ratio, PHP-FPM kuyruğu, DB sorgu gecikmesi.
-
Edge/CDN: Edge hit, origin fetch, coğrafi performans.
-
İş metrikleri: Dönüşüm, oturum süresi, sayfa/oturum.
İlke: Kırmızı/amber/yeşil eşikler; üstte özet, altta ayrıntı.
23) Maliyet ve ROI: Performansın Ekonomisi
-
Doğrudan getiriler: Dönüşüm artışı, SEO görünürlüğü, destek biletlerinde azalma.
-
Dolaylı getiriler: Altyapı ölçek maliyetinde düşüş (yük başına CPU/dk), geliştirici verimliliği.
-
Ölçüm: İyileştirme öncesi/sonrası karşılaştırma; “1 sn LCP iyileşmesi = X% dönüşüm artışı” modeli.
Vaka: Görsel optimizasyon + CDN edge işleme ile bant genişliği faturası %22 düştü.
24) Güvenlik ve Performans: WAF, Bot Yönetimi, Oran Sınırları
-
WAF: Kötü isteklerin PHP’ye ulaşmasını engelleyerek CPU’yu rahatlatır.
-
Bot yönetimi: Scraper/credential stuffing atakları; rate limit + tarayıcı doğrulama.
-
Gözlem: WAF logları ile uygulama metriklerini korele edin; yanlış pozitifleri azaltın.
Uygulama: Bot trafiği temizlenince 5xx oranı ve ortalama yanıt süresi belirgin düştü.
25) Erişilebilirlik ve Performans: Çatışma Değil, Sinerji
-
Erişilebilirlik iyileştirmeleri (odak görünürlüğü, semantik HTML) genellikle performansa da katkı sağlar.
-
Örnek: Karmaşık ARIA widget’ı yerine basit HTML + progressive enhancement; JS maliyeti azalır, INP iyileşir.
26) Yönetişim: Dokümantasyon, Eğitim ve Operasyonel Disiplin
-
Runbook’lar: Olay yönetimi, rollback, cache temizliği, cron durdurma/başlatma adımları.
-
Eğitim: Yeni ekip üyelerine “Drupal performans 101”; araçlar ve panolar.
-
İç denetim: Üç ayda bir performans denetimi; backlog’a iyileştirme maddeleri.
Sonuç: Performans Bir Proje Değil, Sürekli Bir Pratik
Drupal sitelerinde teknik performans izleme; tek seferlik hızlandırma çalışmalarıyla bitmez. RUM + sentetik test kombinasyonu, sunucu/DB/uygulama metrikleri, dağıtık izleme, cache ve CDN stratejileri, cron/queue gözetimi ve olay yönetimi ile desteklenen bir operasyonel kültür gerektirir. Bu kültür sayesinde hızınız, yalnızca bugün değil; yeni özellikler, sürüm güncellemeleri, trafik sıçramaları ve beklenmedik durumlar karşısında da ölçülebilir, kanıtlanabilir ve sürdürülebilir kalır.
Kısacası; hız bir sayı değil, organizasyonel yetkinliktir. Doğru metrikleri seçip tutarlı biçimde izlediğiniz, alarm ve runbook’larla otomasyona bağladığınız ve düzenli post-mortem + RCA disipliniyle öğrendiğiniz sürece; Drupal projeniz yalnızca daha hızlı değil, aynı zamanda daha dayanıklı ve daha ekonomik olur. Bugün panoları ve eşikleri kurun, yarın kriz anında değil; grafikte konuşun.
Bill Gates Web: Profesyonel Çözümler Sunan Güvenilir Partneriniz
Bill Gates Web, dijital dünyada varlık gösteren herkes için kapsamlı çözümler sunan öncü bir platformdur. Web tasarım, yazılım geliştirme, uygulama ve programlama gibi birçok alanda uzmanlaşmış olan ekibimiz, sizin işinizi büyütmeniz için gereken her şeyi sunmak için burada. Sektördeki en son teknolojilere hakim olan ekibimiz, projenizin başarılı bir şekilde hayata geçirilmesini sağlamak için elinden gelenin en iyisini yapar.
Dijital Varlığınızı Güçlendirecek Profesyonel Dokunuşlar
Bill Gates Web olarak, işinizi bir adım öteye taşıyacak benzersiz çözümler sunuyoruz. İhtiyaçlarınıza özel olarak tasarlanmış web siteleri, kullanıcı dostu arayüzler, özelleştirilmiş yazılımlar ve mobil uygulamalarla dijital varlığınızı güçlendiriyoruz. Ayrıca, itibar danışmanlığı hizmetimizle markanızın çevrimiçi itibarını korumak ve geliştirmek için size rehberlik ediyoruz.
İlerlemenin Anahtarını Bugün Yakalayın
Siz de işinizi dijital dünyada büyütmek ve ilerlemek istiyorsanız, Bill Gates Web sizin için doğru adres. Profesyonel ekibimizle çalışarak, rekabetin önüne geçecek çözümlerle tanışabilir, başarıya giden yolda adımlarınızı sağlam atabilirsiniz. Hemen bizimle iletişime geçin ve dijital dünyadaki potansiyelinizi keşfedin!
