Drupal Web Sitesinde Teknik İçerik Yönetimi Rehberi

Günümüz dijital dünyasında içerik sadece “içerik” değildir. Özellikle kurumsal ve teknik projelerde içerik yönetimi; altyapı, güvenlik, erişilebilirlik ve sürdürülebilirlik gibi çok sayıda parametreyle birlikte değerlendirilir. Bu yazıda, Drupal tabanlı web sitelerinde içerik yönetimi süreçlerinin teknik boyutlarını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
1. Drupal Nedir ve Neden Tercih Edilir?
Drupal, açık kaynaklı ve PHP tabanlı bir içerik yönetim sistemi (CMS) olup özellikle kurumsal web siteleri, üniversiteler, devlet kurumları ve büyük ölçekli portallar tarafından tercih edilmektedir. Drupal’ın temel tercih sebepleri şunlardır:
-
Modüler yapı
-
Geliştirici dostu mimari
-
Rol bazlı kullanıcı izinleri
-
Yüksek ölçeklenebilirlik
-
Gelişmiş taksonomi ve içerik türü yönetimi
Drupal’ın bu güçlü yönleri, özellikle içerik yönetimi konusunda sistematik ve teknik kontrollere ihtiyaç duyan platformlar için benzersiz avantajlar sunar.
2. İçerik Türlerinin Teknik Tanımlanması (Content Types)
Drupal’da içerik türleri (content types), içerik yönetiminin iskeletini oluşturur. Teknik içerik yönetimi söz konusu olduğunda, her içerik türü; alanlar (fields), görünümler (views), kurallar (rules) ve taksonomi (taxonomy) ile sıkı sıkıya entegre edilmelidir.
A. İçerik Türü Oluşturma Adımları:
-
Admin panelinden “Content Types” → “Add Content Type” adımı izlenir.
-
“Machine Name” tanımı yapılırken özel karakter kullanılmaz ve benzersiz olmasına dikkat edilir.
-
İlişkili alanlar (Field API kullanarak) tanımlanır: metin, medya, referans, tarih, vs.
B. Teknik Alan Yapılandırmaları:
-
Text (plain vs formatted): Güvenlik için XSS filtrelemesi
-
Entity Reference: Diğer içerik türleriyle ilişkilendirme (örneğin, “Makale” türü içinde “Yazar” referansı)
-
Media Field: Görsel/video içeriklerin merkezi bir medya kütüphanesi üzerinden yönetilmesi
3. Taksonomi (Taxonomy) ile İçeriği Sınıflandırmak
Drupal’ın teknik içerik yönetimindeki en güçlü araçlarından biri taksonomi sistemidir. Taksonomi; içeriklerin kategorilere, etiketlere, türlere göre filtrelenmesini sağlar.
Teknik Uygulama:
-
“Structure” → “Taxonomy” → “Add Vocabulary” ile başlatılır.
-
Vocabularies için teknik ad tanımlanır:
project_category
,tech_stack
,security_tag
gibi. -
İçerik türüne bu vocabulary bir field olarak eklenir.
-
İlişkili içerikler views yardımıyla kategorilere göre filtrelenebilir hâle gelir.
4. İçerik Görselleştirme: View Yapılandırması
Drupal’da View modülü, içerikleri dinamik olarak listeleme, sıralama ve filtreleme için kullanılır. Bu, teknik içeriklerin düzenli biçimde sunulmasını sağlar.
Teknik View Uygulamaları:
-
Filtreleme kriterlerine “published status”, “taxonomy term”, “author ID” gibi parametreler eklenir.
-
Gelişmiş kullanımlar için “Contextual Filters” ve “Relationships” özellikleri kullanılır.
-
JSON API View veya RESTful View yapılandırmaları ile headless CMS mimarisine uygun entegrasyonlar sağlanabilir.
5. Workflow ve Moderation Ayarları
Drupal’da içerik onay süreçlerinin kontrolü, “Content Moderation” ve “Workflow” modülleriyle sağlanır. Bu sistemler sayesinde içerik oluşturma, inceleme, revize etme ve yayınlama adımları kademeli ve denetimli bir şekilde yürütülür.
Teknik Konfigürasyon:
-
Yeni bir workflow tanımlanır:
Draft
,Review
,Published
,Archived
-
Her geçiş için izinler ayarlanır (user roles bazında)
-
“Transitions” adımlarına e-posta tetikleyici ya da özel kurallar eklenebilir (Rules modülü ile)
6. Kullanıcı Rolleri ve Erişim Kontrolleri
Teknik içeriklerin doğru ekipler tarafından yönetilebilmesi için Drupal’da rol bazlı yetkilendirme yapılmalıdır.
Teknik Roller:
-
Content Editor: Sadece içerik oluşturma ve düzenleme
-
Moderator: İçeriği onaylama ve yayına alma
-
Developer: Teknik alan ve yapılandırmaların yönetimi
Modüller:
-
Role Based Access Control (RBAC)
-
Permissions by Term (özellikle taksonomiye göre içerik erişimi kısıtlamak için)
7. İçerik Taşıma ve Entegrasyon (Migrate API)
Drupal 9 ve üstü sürümlerde içerik taşımak için kullanılan “Migrate” API, büyük veri havuzlarının sistematik biçimde aktarılmasını sağlar.
Örnek Uygulama:
-
Eski sistemdeki içerikler (örneğin, CSV, XML ya da SQL tabanlı veriler) Drupal’daki içerik türlerine eşleştirilir.
-
migrate_plus
vemigrate_tools
modülleri ile CLI üzerinden süreç yönetimi yapılır. -
Dönüştürme (transform), eşleştirme (map) ve kayıt (import) adımları ayrı ayrı yapılandırılır.
8. İçerik Yönetiminde Performans İyileştirmeleri
Drupal’daki içerik sistemlerinin ölçeklenebilir ve hızlı kalması için şu teknik iyileştirmeler önerilir:
-
Caching: Views, block ve page cache yapılandırmaları
-
Lazy Load: Görsellerin gecikmeli yüklenmesi
-
Database Indexing: Önemli içerik alanlarının veritabanı dizinleme ayarları
-
CDN Entegrasyonu: Özellikle medya içerikleri için hızlı yükleme
9. İçerik Versiyonlama ve Değişiklik Takibi
Özellikle teknik belgeler, yazılım dökümanları ve sürekli güncellenen içerikler için içerik versiyon kontrolü kritik önemdedir.
Teknik Yöntemler:
-
Revision Logs: Her içerik değişikliği için açıklama eklenebilir
-
Diff Modülü: Değişikliklerin karşılaştırılması için fark analizleri
-
Git Entegrasyonu: Dış sistemlerde (örneğin static site generator’larda) içeriklerin git üzerinden kontrol edilmesi
10. İçerik Yayınlama Zamanlaması ve Otomasyonu
Drupal’da içeriklerin otomatik yayınlanması veya yayından kaldırılması için modüller kullanılabilir.
-
Scheduler: Belirli bir tarih ve saatte içeriği otomatik olarak yayına alır veya kaldırır
-
Rules + Cron: Zamanlama koşulları için özel kurallar yazılabilir
11. Çok Dilli Teknik İçerik Yönetimi
Teknolojik içeriklerin farklı bölgelerdeki teknik ekipler tarafından anlaşılması için çok dilli içerik yapılandırması gerekir.
Drupal’da Uluslararasılaştırma:
-
Content Translation
modülü -
Interface Translation
modülü -
Dil ayarları → İçerik türü bazlı çoklu dil desteği
-
URL yapılarında
/en/
,/tr/
gibi dil ön ekleri kullanımı
12. Medya Yönetimi: Görsel, Video ve Dosya Optimizasyonu
Drupal 9 ile gelen gelişmiş medya yönetimi sistemleri, teknik dokümantasyonlar için görsel materyallerin daha verimli kullanılmasını sağlar.
Teknik Ayarlar:
-
Medya türleri: Görsel, video, dosya
-
Alt metin ve boyutlandırma kuralları
-
MIME türü kısıtlamaları
-
Görseller için WebP desteği
13. Headless Drupal ve Teknik İçerik Servisleri
Headless CMS yaklaşımıyla Drupal sadece veri sağlayıcı olarak çalışabilir. Bu, teknik içeriklerin React, Angular gibi frontend yapılarıyla sunulmasına olanak tanır.
Uygulamalar:
-
JSON:API ve GraphQL modülleri ile içerik sunumu
-
REST API ile mobil uygulamalar için veri servisi sağlama
-
OAuth2 ile güvenli API erişimi
14. İçerik Arşivleme ve Yedekleme
Teknik içeriklerin zaman içinde güncellenmesiyle eski sürümlerin arşivlenmesi gerekir. Ayrıca veri kayıplarına karşı yedekleme stratejileri geliştirilmelidir.
-
Backup and Migrate modülü ile veritabanı yedeği alma
-
Node Export ile içeriklerin dışa aktarılması (JSON, XML formatlarında)
-
AWS S3 ya da Google Cloud Storage entegrasyonu
15. İçerik Tabanlı SEO İyileştirmeleri
Drupal’da içerik teknik olarak SEO dostu hâle getirilebilir. Bunun için:
-
Pathauto
: SEO dostu URL yapıları -
Metatag
: İçerik başlığı, açıklama, OpenGraph ayarları -
Redirect
: 301 yönlendirmeleri -
Schema.org
yapılandırması: Teknik içerikler içinArticle
,TechArticle
,FAQPage
gibi mikro veriler
SONUÇ: Drupal ile Teknik İçerik Yönetimi Sadece İçerik Değildir
Drupal’da içerik yönetimi bir “veri girişi” süreci değil, uçtan uca bir mimari organizasyondur. İçerik türlerinin teknik kurgulanması, erişim kontrolü, taksonomi ile anlamlandırma, API servisleriyle entegrasyon, güvenlik ve SEO destekleri bir bütün olarak ele alınmalıdır. Bu sayede sadece içerik değil, kurumsal bilgi, teknik belge, kullanıcı rehberi, yazılım dokümantasyonu gibi hayati veriler sürdürülebilir biçimde yönetilebilir.