Web Sitesi İhtiyaç Analizi: Teknik Kısıtlar ve Altyapı Seçimi

Bir web sitesini “yalnızca kod ve sunucu”dan ibaret görmek, projeyi baştan sınırlayan bir perspektiftir. Doğru altyapı kararı; iş hedefleri, büyüme öngörüleri, güvenlik–uyumluluk gereksinimleri, ekip yetkinliği, bütçe ve zaman kısıtları, entegrasyon ihtiyaçları, içerik operasyonu ve kullanıcı deneyimiyle aynı masaya oturduğunda anlam kazanır. Teknik kısıtlar, yalnızca “engel listesi” değildir; tam tersine, ekibin daha hızlı, güvenli ve sürdürülebilir ilerlemesini sağlayan yapılandırılmış sınırlardır. Altyapı seçimi ise bu sınırlara en iyi uyan, geleceğe dayanıklılık sunan ve toplam sahip olma maliyetini optimize eden mimarî bir tercihtir.

1) Teknik Kısıtların Haritalanması: “Ne Yapamayız?”dan “Ne Yapmalıyız?”a
Teknik kısıt, üzerinde pazarlık edilemeyen veya değiştirilmesi çok pahalı olan koşuldur: kurum içi güvenlik politikası, regülasyon, entegrasyon bağımlılıkları, mevcut veri merkezine bağlılık, ekip yetkinliği, bütçe tavanı, canlıya çıkış tarihi…
Uygulamalı yaklaşım: Kısıtları üç eksende yazın: (i) Sabit (yasa, sözleşme, zorunlu entegrasyon), (ii) Esnetilebilir (bütçe, SLA, ölçek), (iii) Bilinmeyen (risk keşfi gerekir). Her kısıta “iş etkisi”, “olasılık”, “erken uyarı sinyali” ve “müdahale planı” ekleyin.
Örnek olay: Bir finans kuruluşu, veriyi ülke dışına çıkaramıyor (sabit kısıt). Kamu bulutu yerine ülke içi bölgeleri olan sağlayıcı seçildi, yedekler coğrafî olarak ayrık veri merkezlerinde tutuldu, felaket kurtarma planı buna göre yazıldı.
2) İş Hedefleri → Mimarî İlkeler: Kararı Hızlandıran Çeviri
“2026’ya kadar organik edinimi ikiye katlamak ve içeriği haftalık 50+ sayfa yayınlamak” gibi bir hedef; ölçeklenebilir yayın iş akışı, hızlı önbellekleme ve içerik ekiplerinin bağımsızlığı gibi mimarî ilkelere çevrilmelidir.
-
İlke 1: İçerik ekipleri geliştiriciden bağımsız yayınlayabilmeli.
-
İlke 2: Trafik piklerinde otomatik ölçekleme/kenar önbellekleme zorunlu.
-
İlke 3: Mevcut kurumsal kimlik/doğrulama ve CRM ile güvenli entegrasyon.
3) Monolit mi, Mikro Hizmet mi, Modüler Monolit mi?
-
Monolit: Tek depo/tek uygulama; hızlı başlangıç, düşük operasyon karmaşıklığı; fakat büyüyünce dağıtım bağımlılığı ve risk artar.
-
Mikro Hizmetler: Bağımsız ölçekleme ve dağıtım; fakat gözlemleme, ağ karmaşıklığı, sürüm uyumu ve ekip olgunluğu gerektirir.
-
Modüler Monolit: İçeride katmanlı modüller, dışarıda tek dağıtım; çoğu web sitesi için pratik orta yol.
Öneri: Kurumsal olmayan, klasik içerik + birkaç işlem akışlı projelerde modüler monolit; yüksek trafikli, birçok bağımsız bounded context içeren ürünlerde mikro hizmet.
4) SSR, SSG, ISR, CSR: Sunum Katmanında Doğru Strateji
-
SSR (Server-Side Rendering): Dinamik kişiselleştirme ve SEO için uygun; maliyet ve yanıt süresini iyi yönetmek gerekir.
-
SSG (Static Site Generation): İçerik ağır, nadir güncellenen sayfalar için ultra hızlı; ancak çok sık güncellenen dev kataloglarda build süreleri büyür.
-
ISR (Incremental Static Regeneration): Statik + arka planda tazeleme; büyük içerik siteleri için ideal denge.
-
CSR (Client-Side Rendering): Uygulama içi etkileşimler için iyi; ilk yükleme ve SEO’ya dikkat.
Pratik reçete: Hibrit yaklaşım. “Pazarlama/rehber/vaka” → ISR/SSG; “fiyat/plan, arama, hesaplama, sepet” → SSR; panel/uygulama içi ekranlar → CSR.
5) CMS Seçimi: Klasik, Headless, Jamstack ve Hibrit
-
Klasik CMS (monolitik): WYSIWYG kolaylığı, eklenti bolluğu; fakat çok kanala yayılmak ve modern ön yüze bağlanmak zor olabilir.
-
Headless CMS: İçerik → API; çok kanal (web, mobil, kiosk, e-posta) yayını kolay; ön yüz sizde. İçerik ekipleri için editoryal deneyim ve rol/iş akışları kritik seçim kriteri.
-
Hibrit CMS: Hem geleneksel şablonlar hem headless API; geçiş dönemleri için pratik.
Karar matrisi eksenleri: Editör deneyimi, iş akışı/versiyonlama, çok dilli/lokasyon, rol/izin, yerleşik içeriğe özgü alan tipleri, webhooks, programlanabilirlik, maliyet/SLA, entegrasyon ekosistemi.
6) Veri Tabanı ve Depolama Kararları: ACID mi, Eventual Consistency mi?
İçerik ve oturum verisi farklı ihtiyaçlara sahiptir.
-
İçerik/konfigürasyon: ACID garantisi, güçlü şema, yedekleme; çoğunlukla ilişkisel DB veya CMS’nin yönetilen deposu.
-
Oturum/telemetri/etkinlik: Yazma yoğun, ölçeklenebilirlik öncelikli; NoSQL, zaman serisi veya veri gölü.
-
Medya varlıkları: Nesne depolama + CDN, dönüştürme katmanı (thumbnail, WebP/AVIF, kısa video profilleri).
Örnek olay: Trafiği pik yapan bir haber sitesinde medya dönüşümü kenarda (edge) yapılarak orijin yükü %60 azaltıldı.
7) Ölçeklenebilirlik: Pik Anlarında Sakin Kalan Mimarî
-
CDN ve Kenar Ön Bellekleme: Statik varlıklar ve ISR çıktıları kenarda.
-
Otomatik ölçekleme: SSR node’ları ve API katmanı için CPU/RAM temelli; minimum/maximum pod sayıları belirli.
-
Queue/Job Sistemi: E-posta, raporlama, video işleme gibi art alanda koşacak işlerin kuyruğa alınması.
-
Cache Politika: Uygulama içi cache + dağıtık cache; invalidation stratejisi net.
Uygulamalı örnek: Lansman günlerinde “trafik kırıcı” olarak feature flag kullanıldı; ağır bileşenler bayrak arkasına alınarak kademeli açıldı.
8) Performans Bütçesi ve Core Web Vitals: Altyapıdan Başlayan Hız
-
JS Diyeti: Paket boyutu, kod bölme, kullanılmayan bağımlılıkların temizliği.
-
Kritik CSS: Route başına kritik stillerin ayrılması; render bloklama azaltma.
-
Resim ve Video Katmanı: Otomatik boyutlandırma/dönüştürme, lazy-load, ön yükleme (preload/prefetch) kuralları.
-
Veri Alma: SSR’de önbellek katmanı, CSR’de talep birleştirme ve SW önbelleği.
Örnek olay: Pazarlama sayfalarının bundle’ı 600 KB’den 180 KB’ye düştü; LCP 4,0 sn → 2,2 sn; organik görünürlük ve dönüşüm bariz iyileşti.
9) Güvenlik Temelleri: Varsayılanı Güvenli Seç
-
Kimlik ve Yetkilendirme: SSO/SAML/OIDC; rol tabanlı erişim, en az ayrıcalık.
-
Giriş Katmanı: WAF, rate limit, bot koruması, mTLS/ALB güvenlik kuralları.
-
Veri: Şifreleme (dinamik ve durağan), anahtar yönetimi, gizli yönetim (Secrets Manager).
-
Kod ve Bağımlılıklar: SBOM, bağımlılık taraması, imzalı artefakt, supply chain koruması.
-
Olay Günlüğü: Güvenlik logları, anomali uyarıları, SIEM entegrasyonu.
Uygulamalı örnek: Şüpheli giriş denemelerinde otomatik ek doğrulama (step-up auth) tetiklendi; hesap ele geçirme vakaları düştü.
10) KVKK/GDPR Uyumu: Mimariye Gömülü Veri Etiği
-
Rıza Yönetimi: Granüler çerez/izleme kategorileri; kanıtlanabilir rıza kaydı (zaman damgası, sürüm).
-
Veri Envanteri: Hangi akış hangi kişisel veriyi işler? Amaç ve saklama süreleri?
-
Hak Yönetimi: Unutulma hakkı, veri taşınabilirliği; teknik iş akışları hazır.
-
Üçüncü Taraflar: DPA/SCC’ler, Avrupa Ekonomik Alanı veri aktarımı kuralları.
Örnek olay: “Opt-in” değişkeniyle GA4’te yalnızca rıza veren kullanıcıların ölçümü sağlandı; yasal risk azaltıldı, güven algısı yükseldi.
11) Entegrasyon Mimarisi: CRM, Ödeme, Arama, Kargo, Takvim…
-
Desenler: Webhook, event bus, Polling değil publish/subscribe; geriye dönük yeniden deneme (retry with backoff).
-
Bağımlılık Yönetimi: 3. taraf yavaşsa kuyruklama, zaman aşımı ve graceful degradation; kullanıcıya şeffaf bildirim.
-
Veri Tutarlılığı: Idempotent işlemler; sipariş/lead tekrar yaratmayı önleyen anahtarlar.
Örnek olay: Takvim sağlayıcısı gecikince “randevu talebi alındı–takvim linki e-posta ile geliyor” akışı devreye girdi; form terkleri azaldı.
12) Gözlemlenebilirlik: Log, Metrik, İz ve Kullanıcıya Geri Bildirim
-
Üçlü Yaklaşım: Log (tekilleştirilebilir), metrik (SLO/SLA ile ilişkili), dağıtık iz (trace) ile istek yolculuğu görünür kılınır.
-
SLO/SLI: “Fiyat sayfası SSR yanıt süresi P95 ≤ 400 ms”, “checkout hata oranı ≤ %0,5” gibi iş odaklı metrikler.
-
Aksiyonlanabilir Uyarı: Gürültüsüz alarmlar; çalışma saatleri farkındalığı; runbook.
Uygulamalı örnek: “Hata % artış” yerine “checkout P95>1s + hata oranı> %0,7 + dönüşüm düşüşü” çoklu koşul alarmı; ekip odaklandı.
13) Barındırma (Hosting) Seçimi: Yönetilen Platform, IaaS, PaaS, Container
-
Yönetilen Platform (PaaS/Serverless): Hızlı yayılım, az operasyon; sınırlar (soğuk başlatma, özel ağ, yerleşik eklenti kısıtları).
-
IaaS/VM: Tam kontrol; fakat patch/işletim yükü sizde.
-
Container/Kubernetes: Portabilite ve ölçek; ama gözlemleme ve güvenlik olgunluğu gerektirir.
Karar ipucu: Kurumsal entegrasyon ve özel ağ gereksinimi varsa container; saf içerik sitelerinde Jamstack + edge; karmaşık uygulamalarda hibrit.
14) CDN ve Edge Mantığı: İçeriği Kullanıcıya Yaklaştırmak
-
PoP Seçimi: Hedef kitlenin dağılımına göre bölge önceliği.
-
Dinamik Kurallar: Edge’de yönlendirme, AB test bayrakları, ülke/dil tespiti (hukuka uygun).
-
Görsel/Video Pipeline: Kenarda dönüştürme, adaptif bitrate; origin yükünü düşürür.
Örnek olay: Global kampanyada “coğrafî yakın CTA” metni kenarda seçildi; tıklama ve dönüşüm arttı.
15) İçerik Operasyonu: Preview, Workflow, Rollback ve Sürümleme
-
Önizleme: Editörlerin canlıya eş koşullarda sayfayı görmesi.
-
İş Akışı: Taslak → edit → hukuk/uyum → yayın; roll ve izinlerle kontrol.
-
Sürümleme ve Geri Alma: Her yayın geri döndürülebilir; otomatik snapshot.
-
Planlı Yayın: Kampanya saatinde otomatik aç/kapa.
Uygulama: Headless CMS + preview URL + feature flag ile pazarlama sayfaları geliştiriciden bağımsız yönetildi.
16) Çok Dilli/Çok Lokasyonlu Yapı: İçerikten Altyapıya
-
Dil ve Bölge Yapısı: URL stratejisi (/tr/, /de-de/), hreflang eşleşmeleri, kanonik ilişkiler.
-
Yerel Varyantlar: Ödeme, vergi, yasal metin, iş saatleri, teslimat.
-
İş Akışı: Çeviri hafızası, terminoloji sözlüğü, kısmi yayın (rollout).
Örnek olay: 10+ dilde ISR ile statik sayfalar, fiyat/plan SSR; yayın gecikmeleri dramatik düştü.
17) Ödeme ve PCI–DSS Gerçekleri: Teması Azalt, Riski Düşür
-
Tokenizasyon ve Gönderim: Kart verisi doğrudan ödeme sağlayıcısına; arada sunucu barındırma yok.
-
3D Secure/yerel regülasyonlar: Ülke bazlı zorunluluklara uyum.
-
Kayıtlı Ödeme: PCI yükümlülüğünü artırabilecek seçeneklerde sağlayıcı kasasını kullan.
Uygulamalı örnek: “Hosted payment page” ile uyum yükü azaltıldı; dönüşümde de artış görüldü (güvence algısı).
18) Arama Katmanı: Site İçi, Katalog, Semantik
-
Seçenekler: Basit DB sorgusu, arama hizmetleri (OpenSearch/Algolia), semantik vektör arama.
-
Sinyaller: Tıklama geri dönüş, boş sonuçlar, eş anlamlı sözlük, yanlış yazım toleransı.
-
Performans: Ön-bellek, prefix indeks, sonuç başına özet/snippet.
Örnek olay: Vektör arama ile “niyet eşleşmesi” güçlendi; yardım merkezinde “çözüm bulma” oranı yükseldi.
19) Kimlik, Yetki ve Kurumsal Entegrasyon: SSO, SCIM, RBAC
-
SSO/OIDC/SAML: Tek tıkla kurumsal giriş; MFA/step-up.
-
SCIM: Kullanıcı/rol eşitleme; offboarding otomasyonu.
-
RBAC/ABAC: İnce taneli yetkiler; audit log.
Örnek olay: Kurumsal müşteri portalında SCIM ile yetki devri otomatikleşti; manuel hatalar ve güvenlik açıkları azaldı.
20) Geliştirme Yaşam Döngüsü: CI/CD, Güvenli Dağıtım, Mavi–Yeşil
-
CI: Kod kalitesi, birim/entegrasyon testleri, güvenlik taraması.
-
CD: Aşamalı yayın (canary), mavi–yeşil, otomatik rollback.
-
Onay Geçitleri: Perf bütçesi ve erişilebilirlik kontrollerini geçmeyen PR birleşmez.
Örnek olay: “Performans kapısı” eklendi; LCP ve JS bütçesini aşan pipeline’lar bloklandı.
21) Maliyet Optimizasyonu: TCO, Etkin Ölçek, Gözlemlenebilir Tasarruf
-
Kaynak Sınırları: Pod limitleri, otomatik uyku (serverless), depolama sınıfları.
-
Soğuk–Sıcak Veri: CDN/kenar önbellek sıcak; geçmiş log/raporlar soğuk depoda.
-
Maliyet Panoları: Hizmet/küme/özellik başına maliyet görünürlüğü.
Uygulamalı örnek: “Hangi sayfa tipi SSR’ye gerçekten ihtiyaç duyuyor?” analiziyle aylık hesap ciddi oranda düştü.
22) Erişilebilirlik ve Performansın Altyapıyla Bütünleşmesi
-
Statik Öncelik: Metin ve kritik içeriğin hızlı, erişilebilir sunumu; script’ler erteleme.
-
Medya Alternatifleri: Altyazı/transkript depolaması ve dağıtımı.
-
Okunabilirlik/Geri Bildirim: Form hatalarının server-side doğrulaması ve hataya odak taşıma.
Örnek olay: Sunucu tarafı doğrulama ve ARIA rolleri sayesinde form erişilebilirliği belirgin iyileşti.
23) Edge Case’ler: Oturum Süresi, Bakım Modu, Orijin Arızası
-
Graceful Degradation: Orijin kapalıyken kritik sayfaların cache’den servis edilmesi.
-
Bakım Akışı: Status sayfası, tahmini süre, geri bildirim kanalı.
-
Oturum Süresi: Uzun form/checkout’ta oturum yenileme veya “kaydet–devam et”.
Örnek olay: CDN’in “stale-while-revalidate” politikasıyla kesinti sırasında kullanıcılar hatasız içerik aldı.
24) Deney–A/B Test Mimarisi: Performans ve Gizlilikle Barışık
-
Server-Side Flags: Kenarda varyasyon seçimi; CLS/JS yükü düşer.
-
Ölçüm: GA4’ye olay parametreleri; gizlilik onayına saygı.
-
Rollout: %1 → %5 → %25 → %50 → %100 kademeli açılış.
Uygulamalı örnek: Fiyat CTA varyasyonları edge’de seçildi; ilk boyama metrikleri bozulmadan anlamlı testler yapıldı.
25) Sözleşme ve SLA: Platform Sağlayıcılarıyla Gerçekçi Beklentiler
-
SLA Tanımları: Uptime, yanıt/çözüm süresi, planlı bakım bildirimleri.
-
Ceza/İade Mekanizması: Kredi günleri; yalnızca kâğıt üzerinde kalmamalı.
-
Çıkış Stratejisi: Veri taşınabilirliği, export, vendor lock-in riskleri.
Örnek olay: CDN’de ardışık kesintiler sonrası “çok bölgeli çok sağlayıcı” stratejisine geçildi; switch otomasyonu yazıldı.
26) Paydaş Haritalama: BT, Güvenlik, Hukuk, Pazarlama, İçerik
Teknik kararlar yalnızca geliştirmenin işi değildir. Onay zinciri, sürüm süreçleri ve risk forumları baştan tanımlanmalıdır.
Pratik: “Karar logu” + “RACI matrisi”. Hangi karar kimde, kim bilgilendirilecek, kim veto edebilir?
27) Vaka Çalışması (B2B SaaS): Headless + ISR ile Küresel Yayın
Sorun: 12 pazarda yerelleştirilmiş içerik, yavaş yayın, trafik piki yönetilemiyor.
Çözüm: Headless CMS + ISR, görsel dönüşümü edge’de; coğrafî PoP önceliği; içerik iş akışları ve preview; SSO’lu müşteri portalı SSR.
Sonuç: Yayın süresi dakikalara indi; LCP 2,4 sn altına indi; demo talebi ve organik görünürlük arttı; ekip, geliştirici beklemeden üretir hale geldi.
28) Vaka Çalışması (E-ticaret): SSR + Konuk Ödeme + PCI Temassız Tasarım
Sorun: Mobilde checkout yavaş, ödeme hataları yüksek, iade belirsizliği dönüşümü düşürüyor.
Çözüm: SSR ürün/kategori, ISR içerik; konuk ödeme + Apple/Google Pay; hosted payment; iade/teslimat şeffaflığı; CDN görsel optimizasyonu.
Sonuç: Ödeme tamamlama %47→%57; P95 checkout 1,2 sn altı; destek biletleri -%20.
Sonuç
Teknik kısıtlar, projenin “olamayacaklar listesi” değil, netlik ve hız üreten bir çerçevedir. Onları görünür kıldığınızda, kararlar rastgelelikten çıkar; mimarî ilkeler iş hedeflerine tercüme olur. Doğru altyapı seçimi; sunum katmanında (SSR/SSG/ISR/CSR) hibrit stratejiler, içerik yönetiminde headless/hibrid denge, veri–medya katmanında ölçek ve maliyet optimizasyonu, güvenlik ve uyumlulukta varsayılan güvenli yapı, entegrasyonlarda kuyruk/olay tabanlı desenler ve gözlemlenebilirlik ile kurulur.
Performans ve erişilebilirlik altyapının “sonradan” eklentisi değil; tasarım hedefidir. CDN ve edge kurallarıyla hızlanmış, preview–workflow–rollback ile güvenceye alınmış içerik operasyonu, pazarlama ve ürün ekiplerine hız verir. Çok dilli/lokasyonlu yapılanmalarda yerel gereksinimler ve hukuki koşullar, URL–hreflang–iş akışı üçgeninde sistematik olarak karşılanır. Ödeme ve PCI yükümlülükleri kullanıcıdan gizlenen bir karmaşa olarak değil, teması azaltan ve güveni artıran bir deneyime dönüşür.
Bu disiplinler arası yaklaşımın sonucu, yalnızca düşük hatalı, hızlı ve güvenli bir site değildir. Aynı zamanda ölçeklenebilir, taşınabilir, gözlemlenebilir ve ekonomik bir ürün ekosistemidir. Karar logunu tutan, SLO’larını izleyen, deneylerini kenarda yürüten ve maliyetini sayfa/özellik bazında görebilen organizasyon, teknolojiyle değil değerle yarışır. Kısa vadeli hız ile uzun vadeli sürdürülebilirlik arasındaki dengeyi kuran bu mimarî, web sitenizi yalnızca bugünün değil yarının trafiğine, cihazlarına, regülasyonlarına ve beklentilerine hazırlar.
Unutmayın: “En iyi” altyapı yoktur; sizin hedefleriniz, kısıtlarınız ve ekibiniz için en iyi vardır. Bu metindeki çerçeveyi bir karar defteri olarak ele alın; her büyük projede uygulayın, sonuçları ölçün, standardize edin. Bir süre sonra, teknik kararlarınızın refleksleri oluşacak; karmaşık görünen seçenekler net birer yol haritasına dönüşecektir.

