Bill Gates Web TV HDR10+ İşlemci Değişimi
HDR10+, dinamik sahne başına (hatta sahne içinde) değişebilen ton eşleme (tone-mapping) meta verileriyle, içerik üreticisinin hedeflediği parlaklık-kontrast ilişkisini ekrana en yakın biçimde taşımayı amaçlayan bir HDR standardıdır. Standart HDR10, statik bir MaxCLL/MaxFALL çifti ve tek bir transfer eğrisi (PQ EOTF) ile tüm film boyunca sabit yönergeler sunarken; HDR10+ her sahne için ayrı parlaklık haritaları sağlar. Bu ayrıntılı yönlendirmeyi televizyon içinde yorumlayıp görüntü işleme zincirine doğru biçimde enjekte eden donanım genellikle HDR işlemci bloğu veya HDR10+ işlemcisi olarak anılır. Bazı şasilerde bu blok System-on-Chip (SoC) içine gömülüdür, bazılarında ayrı bir yardımcı işlemci/ko-işlemci şeklinde yer alır.
1) HDR10+ zinciri: Meta veriden panele
HDR10+ akışı basitleştirildiğinde şu katmanlardan geçer:
Kaynak (streamer/oynatıcı/uydu kutusu) → HDMI üzerinden dinamik meta veri + video → TV’nin HDMI alıcı bloğu → HDR10+ meta veri ayrıştırıcı → HDR işlemci (tone-mapping + renk hacmi eşleme + parlaklık haritalama) → panel sürücü zinciri (Gamma/PQ uygulama, renk yönetimi, 3D-LUT/1D-LUT, keskinlik/NR sınırlandırma, panel koruma) → ekran.
HDR10+ işlemcisi, sahneye özgü meta veriyi anlık yorumlar; panelin nits kapasitesi, ABL (Average Brightness Limiter) davranışı ve renk hacmiyle ortak bir optimum nokta arar. İşlemci arızaları bu akışın tam ortasında görsel olarak çok farklı “karakter” kusurlar üretir.
2) Semptom → katman eşlemesi: Sorun “HDR değil, HDR10+” mı?
-
HDR10+ içeriği SDR gibi sönük/kontrastsız görünüyor ama HDR10/HLG sorunsuz: Dinamik meta veri işlenmiyor; işlemci bloğu veya meta veri ayrıştırıcı arızası.
-
Parlak sahnelerde detay aşırı kırpılmış, gölgelerde posterizasyon: Tone-mapping yanlış; işlemci LUT/koef şarjı başarısız ya da işlemci hesap bloğu arızalı.
-
Kaynak değişiminde ekranda siyah kalma/yanlış renk modunda ısrar: HDR10+ sinyal kimliği (InfoFrame/EDID) SoC ile uyumsuz; HDR işlemcisi el sıkışmayı bozuyor.
-
HDR10+ ile yalnızca belirli HDMI portlarında sorun: Port-spesifik ESD/hat yönlendirmesi sağlam olsa da, portun bağlı olduğu işlemci yolu hatalı.
-
Ton eşleme gözle görünür “pompalama” yapıyor (sahnede parlaklık dalgalanır): İşlemci gecikmeleri ve ABL politikası çakışıyor; HDR10+ bloğu anlık hesap sapması üretiyor.
-
Banding ve renk şeritleri HDR10+’ta belirginleşiyor: 10-bit akış işlenirken dither/temizleme yanıtı bozuk; işlemci iç kuantizasyon bloklarında sorun.
Bu model, “panel, arka ışık, LED sürücü, T-CON” kökenli kusurlarla “işlemci” kökenli kusurları ayırt etmede kritik önemdedir.
3) Donanım topolojileri: Gömülü mi, ayrık mı?
Bazı TV’lerde HDR10+ hesap bloğu SoC’nin ISP/DSP katmanına gömülüdür. Bu durumda değişim, pratikte anakart değişimi anlamına gelir. Başka şasilerde, HDR10+/Dolby Vision gibi ağır hesapları üstlenen yardımcı işlemci (co-processor) bulunur; genellikle yüksek pin sayılı BGA/QFN paketli, SoC’ye yüksek bant arayüzle bağlıdır. Ayrık topolojide yalnız HDR bloğunu değiştirmek teorik olarak mümkündür; fakat eşleşen firmware, güvenli önyükleme anahtarları ve EDID/HDMI tablosu zorunludur. Bu yüzden “aynı paket-aynı numara” yaklaşımı, yazılım/kimlik eşleşmesi olmadan sahada bazen çalışır şikâyetlerine yol açar.
4) Yazılım ve EDID/InfoFrame etkisi: Donanımı suçlamadan önce
HDR10+’ın çalışması için kaynak cihaz, TV’nin EDID’inde HDR10+ destek bayrağını görmeli; oynatma esnasında Dynamic HDR InfoFrame doğru biçimde akmalıdır. TV tarafında “HDR10+ açık” olsa bile EDID tablosu bozuksa kaynak yalnız HDR10 (statik) modda kalır. Bu nedenle değişime geçmeden önce EDID/InfoFrame analizi, HDR mod geçişinde menü/OSD doğrulamaları yapılmalıdır. Yazılım güncellemeleri, HDR işlemcisine koef/LUT paketleri yükler; yanlış sürüm, işlemci sağlamken bile yanlış ton eşleme üretir.
5) Teşhis araçları: Görsel testten protokol analizine
-
Referans klipler: Düşük, orta ve yüksek APL sahnelere sahip HDR10+ test videoları ile konu/arka plan parlaklıklarının davranışı gözlenir.
-
Osiloskop/logic analyzer (servis için uygunsa): HDMI InfoFrame’lerinde HDR10+ dinamik meta veri var mı, per-scene/panel switching anlarında hata mı var?
-
İzleme/foto kaydı: Aynı sahnede HDR10 ve HDR10+ kıyası parlaklık haritalama hatalarını belirgin gösterir.
-
Panel koruma/ABL davranışı: Parlak alan büyüdükçe panelin doğal ABL’si devreye girer; işlemci hatasıyla çarpıştığında “pompalama” oluşur.
6) Parça seçimi ve uyumluluk: “Aynı BGA” ≠ “aynı dünya”
-
Aile ve revizyon: HDR hesap bloklarının revizyonları arası fark belirgindir; LUT boyutu, dither politikası, dithering pattern’i, ton eşleme algoritması revizyonla değişebilir.
-
Güç, saat ve ısı: İşlemci yükte ısınıyorsa, ısı dağıtıcı ve kalkan altındaki termal arayüz maddesi (TIM) hayati olur.
-
Firmware/anahtarlar: Güvenli önyükleme kullanan şasilerde, işlemci değişimi sonrası eş anahtar ve imzalı firmware olmadan blok kilitli kalabilir.
-
SoC arabirimi: MIPI/HSIO/özel paralel bağlantıların empedans-uzunluk eşlemesi önemlidir; ayrık işlemci değişimi “donanım uyduğu için” değil, arabirim uyduğu için çalışır.
7) Güvenlik ve ESD disiplini: Optik kadar elektronik hijyen
HDR10+ işlemci çevresi genellikle HDMI/SoC/kart ara bağlantılarının ortasındadır. ESD bilekliği ve iletken mat zorunludur. BGA sökme-takma gereken durumlarda ön ısıtma, alt ısıtıcı, uygun profil kullanılır; komşu bileşenlere kapton/sıcaklık bariyeri uygulanır. Kalkan kapak boya üzerinden kapalıysa EMI yükselir; işlemci veri yolları jitter üretir. İşlemci sağlam olsa dahi EMI kirliği algısal “mikro titreme/banding” olarak yansıyabilir.
8) Sökme stratejisi: Ped ve via sağlığını korumak
Ayrık HDR işlemcili şasilerde BGA’yı kaldırırken pad/via koparmamak için profil adım adım yükseltilir, vakum nozul ve uygun flux kullanılır. Lehim topları temizlenir, padler parlak ve düz bırakılır. QFN’lerde ısı köprülerine dikkat edilir. Kablolu/şerit ara bağlantılar (T-CON, panel sensörleri) söküm sırasında gerilim almayacak şekilde sabitlenir.
9) Takma: Planarlık, termal ve kalkan üçlüsü
Yeni işlemciyi konumlandırırken optik hizalama (BGA dizgi) ve planarlık şarttır. Reball gerekliyse üretici lehim alaşımı eşdeğeri tercih edilir. Montajdan sonra X-ray/optik ile bacak/pad doğrulaması yapılır. Termal arayüz malzemesi (TIM) taze ve eksiksiz olmalı; kalkan kapak metal-metal kapatılmalı, boya pencereleri açılmalıdır. Aksi takdirde yükte ısınma ve EMI artışı, HDR ton eşleme istikrarını bozar.
10) İlk açılış: Sadece “görüntü var mı?” değil
-
EDID doğrulaması: HDR10+ bayrağı yayınlanıyor mu?
-
HDR geçişi: HDR10+ içeriğe geçince OSD’de doğru HDR modu gösteriliyor mu?
-
Sahne-içi geçiş: Hızlı sahne değişimlerinde siyah ekranda kalma yok mu?
-
Renk sıcaklığı/LUT yükü: Servis menüsünde ilgili LUT/koef paketleri yüklenmiş mi?
-
Latent hatalar: 20–30 dk’lık HDR klip döngüsünde ısıl kararlılık sağlanıyor mu?
11) Yazılım/kaynak ekosistemi: HDMI, eARC, CEC etkileşimi
HDR10+ işlemcisi doğrudan sesle ilgili değil; ancak CEC üzerinden giriş/uyandırma senaryoları, eARC üzerinden bitstream/PCM taşıma zinciriyle birlikte test edilmelidir. Bazı şasilerde HDR mod geçişi ile birlikte görüntü işleme hatırları (keskinlik/NR ton eşleme sonrası sıra) değişir; yanlış sıralama, HDR10+ avantajını sıfırlar. Değişim sonrası yazılım profilleri sıfırdan kurulmalıdır.
12) Kalibrasyon: Donanım doğruysa göz kalibre eder
HDR10+ işlemci değişimi bitmeden “tamamlandı” denemez. Nötr beyaz dengesine yakınsama, PQ EOTF takibi ve per-scene parlaklık eşleşmesi göz ve araçla doğrulanmalıdır. Profesyonel ekipman yoksa dahi, referans klipler ve görsel kıyas yöntemiyle: parlak noktalarda hilal/kısma, gölgelerde detay kaybı, renk doygunluğunda taşma var mı bakılır. HDR10+’ın gücü, parlaklığı artırırken detay kaybı yaratmamasıdır; işlemci doğru çalışıyorsa bu fark çıplak gözle dahi seçilir.
13) Vaka A – “HDR10+ siyaha düşüyor, sonra toparlıyor”
Belirti: HDR10+ içeriğe geçerken 1-2 sn siyah ekran. HDR10 ve HLG’de yok.
İnceleme: HDMI InfoFrame geçişinde HDR işlemcisi geç yükleniyor; SoC-HDR bloğu senkronu kaçırıyor.
Çözüm: Ayrık işlemci değişimi + firmware eşlemesi + EDID tablosu yeniden yazıldı.
Sonuç: Geçişte siyah yok, sahne içi ton eşleme akıcı.
14) Vaka B – “Parlak sahnede detayları yiyor”
Belirti: Güneşli sahnelerde bulut detayı kayboluyor; HDR10’da daha iyi.
İnceleme: HDR10+ koef/LUT paketi yanlış sürümde; işlemci hesap bloğu sağlam.
Çözüm: İşlemci değişimi gerektirmedi; ancak sahada eş şaside işlemci arızalı olduğundan değişim + doğru LUT yüklemesi uygulandı.
Sonuç: Dinamik meta veriye uygun, tepe parlakta detay korunuyor.
15) Vaka C – “Sahnede parlaklık pompalıyor”
Belirti: Pan hareketlerinde parlaklık nabız gibi değişiyor.
İnceleme: İşlemci yükte ısınarak termal throttling’e giriyor; kalkan boya üzerinden kapanmış, TIM kurumuş.
Çözüm: İşlemci değişimi + yeni TIM + kalkan metal-metal.
Sonuç: Parlaklık stabil, pompalama yok.
16) Vaka D – “HDR10+ sadece HDMI2’de çöküyor”
Belirti: HDMI2’de HDR10+ içeriği açınca görüntü solar; HDMI1’de iyi.
İnceleme: HDMI2 hattı işlemciye farklı rotadan gidiyor; o rota üzerindeki ESD koruması sızıntılı, işlemci giriş seviyesi sapıyor.
Çözüm: ESD dizisi yenilendi; işlemci sabit kaldı.
Sonuç: Tüm portlarda tutarlı HDR10+.
17) Sık yapılan hatalar: Neden geri gelir?
-
Yalnız BGA değiştirip firmware/EDID’i unutmamak: Eşlenmemiş yazılımla HDR10+ bayrağı kaybolur.
-
Kalkanı boya üzerinden kapatmak: EMI jitter’ı HDR hesap bloğuna gürültü taşır.
-
TIM’i es geçmek: Isıl kararsızlık sahnede “nabız” olarak geri döner.
-
Yan sanayi işlemci: Aynı paket, farklı revizyon = farklı ton eşleme karakteri.
-
LUT/koef yükünü atlamak: İşlemci “fabrika” değerlerinde kalır; panel kapasitesiyle uyum bozulur.
18) Uygulamalı değişim adımları (atölye kılavuzu)
-
Ön doğrulama: HDR10+ test klipleriyle görsel harita çıkarın (HDR10 kıyası dahil).
-
EDID/InfoFrame: Kaynakta HDR10+ görülüyor mu, geçişte siyah var mı?
-
Enerjiyi kes-ESD disiplini: BGA/QFN sökümü için profil hazırlayın.
-
Söküm: Kalkan kapakları sök, fotoğraflayıp boya pencerelerini not et; BGA’yı kontrollü kaldır.
-
Pad temizliği: Parlak düz pad, flux kalıntısı yok.
-
Takma: Reball gerekiyorsa yap; planarlı diz; TIM’i yenile; kalkanı metal-metal kapat.
-
İlk açılış: İzolasyonla, ardından normal; EDID ve HDR göstergelerini izle.
-
Yazılım: Uygun firmware/koef/LUT paketlerini yükle; fabrika profillerini sıfırla.
-
Test: Parlaklık stresi, sahne-içi geçişler, uzun döngü ısıl kararlılık.
-
Rapor: P/N, revizyon, LUT sürümü, test görüntüleri; kullanıcıya özet.
19) Kalite güvencesi ve doğrulama
Değişim sonrası en az 45 dakika HDR10+ döngü testi yapılır. Düşük/orta/yüksek APL sahnelerde ton eşleme sürekliliği, karanlık detayların basmaması, tepe parlakta renk kaymaması izlenir. Gözlenen küçük sapmalar, LUT seçimleriyle rafine edilebilir. Kaynak cihaz (streamer/disc player/konsol) çeşitliliğiyle çoklu cihaz senaryosu denenmelidir.
20) Kullanıcı iletişimi: Karmaşığı sade dille
“Kısaca, HDR10+ her sahne için ayrı ‘parlaklık haritası’ taşıyor. Bu haritaları okuyan çip bozulursa görüntü ya çok sönük ya da parlayıp detayları kaybetmiş görünebilir. Biz bu işlemciyi orijinaliyle eşleştirerek değiştirdik, yazılım tablolarını ve ayarları sıfırdan kurduk. Artık parlak sahnelerde detaylar korunurken karanlıkta gölgeler ezilmeyecek, sahne geçişleri yumuşak olacak.”
21) Uzun ömür stratejisi
-
Termal hijyen: Kalkan kapak yalnız EMI değil, aynı zamanda ısı yayıcıdır; metal-metal temas ve taze TIM uzun ömür sağlar.
-
Yazılım güncellemeleri: HDR10+ LUT/koef paketleri sürüm uyumu ister; güncellemeden sonra HDR testini tekrarlayın.
-
Kablo/port kalitesi: Yüksek bant HDMI kabloları ve port bakımı (toz/gevşeklik) InfoFrame kararlılığına katkı sağlar.
-
Panel koruma: ABL ve logo/oyun statik öğe ayarları, işlemcinin ton eşlemeyle çatışmasını engeller.
-
Raporlama: Servis raporunda işlemci revizyonu ve yüklü LUT sürümü mutlaka yer almalı.
22) Profesyonel perspektif: “Doğru ton, doğru hikâye”
HDR10+’ın iddiası yalnız “daha parlak” değildir; hikâyeyi doğru anlatmaktır. İşlemci değişiminde hedef, parlaklığı körlemesine artırmak değil, dinamik haritaları panel kapasitesiyle zekice eşleştirmektir. Bu nedenle yapılan iş, bir çip değişiminden çok görüntü anlatısını eski sağlığına kavuşturma operasyonudur.
Sonuç
TV HDR10+ İşlemci Değişimi, HDMI’dan gelen dinamik meta verinin sahne sahne yorumlanıp panele doğru aktarılmasını sağlayan kalbin yenilenmesidir. Başarının anahtarları:
-
Doğru donanım uyumu (aile/revizyon, güç-saat-termal),
-
Firmware/EDID/InfoFrame eşleşmesi ve LUT/koef paketlerinin eksiksiz yüklenmesi,
-
Termal ve EMI hijyeni (TIM tazeleme, kalkanın metal-metal kapanması),
-
Geniş kapsamlı doğrulama testleri (parlaklık stresi, sahne geçişleri, çoklu kaynak),
-
Ve kullanıcıya anlaşılır bir dille yapılan işin görüntüye nasıl yansıdığının anlatılmasıdır.
Bu disiplin izlendiğinde HDR10+ içerikte: tepe parlaklık artarken detaylar korunur, gölge bilgi ezilmez, sahne geçişlerinde siyah ekranda kalma yaşanmaz, ton eşleme “nabız” gibi pompalamaz. Sonuç olarak televizyon, içerik üreticisinin niyetine çok daha sadık, doğal ve tutarlı bir HDR deneyimi sunar; seyir keyfi “teknik doğru” ile “estetik doğru”nun kesişiminde, güvenle ve uzun ömürle sürer.
Ankara’nın Televizyon ve Uydu Çözüm Merkezi: Her Şey İçin Yanınızdayız!
Televizyonunuzla ilgili her türlü ihtiyaca tek bir noktadan çözüm sunuyoruz! Mobilya tasarım hizmetimizle televizyonunuzun arkasına özel paneller hazırlıyor, estetik ve işlevsel çözümler üretiyoruz. Ayrıca televizyonunuzun ön panelinde oluşabilecek her türlü arızayı tamir ediyor, kırılan panellerinizi yenisiyle değiştiriyoruz. Led yanması gibi sık karşılaşılan sorunları profesyonel müdahalelerle gideriyor ve televizyonunuzun ilk günkü performansına ulaşmasını sağlıyoruz. Bununla da kalmıyor, yeni aldığınız televizyonları özenle kuruyor, kullanıma hazır hale getiriyoruz. Her marka ve model televizyon için sunduğumuz bu kapsamlı hizmetlerle, televizyon keyfinizin hiç kesilmemesini garanti ediyoruz.
Uydu kurulumu ve ayarlama konusunda da uzman ekibimizle yanınızdayız. İster bireysel, ister site yönetimi olsun, uydu sistemlerinin kurulum ve bakımını profesyonellikle gerçekleştiriyoruz. Büyük sitelere toplu uydu kurulumu sağlarken, kişisel taleplere de özel çözümler üretiyoruz. Ankara’nın tüm semtlerinde hizmet veriyoruz; ancak yalnızca Ankara ile sınırlı değiliz! Başka şehirlerden gelen taleplerinizi de karşılıyor, size en uygun çözümleri sunmak için var gücümüzle çalışıyoruz. Televizyon ve uyduyla ilgili aklınıza gelebilecek her konuda yetkin bir hizmet sunma iddiasındayız.
Çocuğunuz oyuncak fırlattı ve ekran mı karardı? Bu tür problemlerle sık sık karşılaşıyoruz ve neyse ki bu gibi durumlar bizim uzmanlık alanımızda! Hem bireysel hem de kurumsal müşterilerimize sunduğumuz güvenilir, hızlı vze etkili çözümlerle televizyonlarınızın ömrünü uzatıyor, konforunuzu artırıyoruz. Eğer televizyonunuzla ilgili bir sorun yaşıyorsanız ya da ihtiyaç duyduğunuz uydu hizmetlerini düşünüyorsanız, doğru yerdesiniz. Televizyon keyfinizin kesintisiz devam etmesi için bir telefon kadar uzağınızdayız!
10-bit işleme doğruluğu ayrık hdr işlemci banding posterizasyon bga reball planarlık boya penceresi temizleme çoklu kaynak senaryosu dinamik hdr infoframe dinamik ton eşleme dither politika doğal ve tutarlı hdr eARC CEC etkileşimi edid infoframe hdr10+ emi jitter etkisi estetik doğru firmware eşleşmesi fluxsız lehim gölge detay ezilmesi hdmi kablo kalitesi hdmi port esd koruması hdr dinamik meta veri hdr geçişinde siyah ekran hdr parlaklık stresi hdr test klipleri hdr10 vs hdr10+ farkı hdr10+ bayrağı edid hdr10+ işlemci değişimi içerik üreticisi niyeti ısıl kararlılık testi kalibrasyon doğrulaması kalkan kapak metal metal kaynak uyumluluğu kullanıcı iletişimi lut koef yükleme osd hdr modu pad via sağlığı panel abl etkileşimi panel koruma ayarları parlaklık detay koruma pq eotf takibi profesyonel servis kılavuzu referans sahne testi renk hacmi eşleme sahne bazlı ton haritası sahne içi parlaklık pompalama sıcaklık throttling önleme soc gömülü hdr bloğu tim termal arayüz tone mapping sahne başına uzun ömür stratejisi x-ray optik doğrulama
